Ze względów bezpieczeństwa oraz pewności obrotu, system transferów bezgotówkowych odbywa się aktualnie przy udziale instytucji pośredniczych, takich jak banki czy izby rozliczeniowe.
Ze względów bezpieczeństwa oraz pewności obrotu, system transferów bezgotówkowych - jak i zdalny handel instrumentami wartościowymi - odbywa się aktualnie przy udziale instytucji pośredniczych, takich jak banki czy izby rozliczeniowe. Pośrednicy są niezbędni, gdyż niwelują ryzyko transakcji poprzez jej rozliczenie (tj. zmiana własności w rejestrze) i rozrachunek (tj. transfer pieniądza). W ten sposób pośrednicy pełnią rolę podobną do notariusza dla uwierzytelnienia z mocy prawa danej transakcji i uniemożliwienia jej potencjalnego podważenia przez zainteresowane strony. Znaczenie pośredników jest szczególnie wysokie w przypadku transakcji opartych na aktywach zdematerializowanych, gdyż wówczas pieniądz i instrumenty finansowe są zapisane wyłącznie w postaci cyfrowych plików.
W odróżnieniu do transakcji, w których występuje pośrednik w roli centralnego rejestru poświadczającego zmianę praw własności i utrzymującego aktualny rejestr aktywów zdematerializowanych, technologia blockchain jest oparta o rejestr w pełni rozproszony. W tym ujęciu poprzez blockchain możliwa jest natychmiastowa i niepodważalna aktualizacja praw własności w oparciu o zdecentralizowaną bazę danych. Rolę pośrednika, który prowadzi centralny rejestr transakcji, przejmuje rejestr rozproszony oparty o sieć replikowanych baz danych, które są jednak w pełni zsynchronizowane za pośrednictwem internetu i dostępne dla każdego podmiotu w sieci. Należy pamiętać, że podobnie jak intranet, blockchain może przyjąć status sieci prywatnej z zastrzeżonymi zasadami dostępu.
W przypadku blockchain po przeprowadzeniu transakcji (np. płatniczej) jest ona odzwierciadlona w chronionym kryptograficznie bloku danych wraz z innymi transakcjami, które miały miejsce w okresie średnio ostatnich 10 minut i rozsyłana do całej sieci użytkowników. Wówczas niektórzy użytkownicy sieci (tzw. górnicy), którzy dysponują procesorami o odpowiednio wysokiej mocy obliczeniowej, zaczynają rywalizuję o walidację transakcji poprzez rozwiązywanie złożonego kryptograficznego problemu w ramach określonego algorytmu. Rozwiązanie problemu opiera się na wykorzystaniu funkcji skrótu (hash), który pozwala na unikalne kryptograficzne potwierdzenie (ang. fingerprint) danej transakcji. Pierwszy górnik, który zidentyfikuje blok skrótu dla danej transakcji (ang. proof of work) i otrzymuje nagrodę w postaci kryptowaluty doliczanej do jego stanu posiadania (np. Bitcoiny).
Zatwierdzony skrótem blok transakcji jest następnie oznaczany znacznikiem czasu i dodawany do łańcucha w liniowej, chronologicznej kolejności. Nowe bloki transakcji z wykorzystaniem danego aktywa (np. kryptowaluty) są powiązane poprzez skróty ze starszymi blokami, tworząc łańcuch bloków, które obrazują każdą transakcję dokonaną w historii z użyciem danej kryptowaluty. Cały łańcuch jest aktualizowany i przekazywany do wszystkich uczestników sieci stanowiąc podstawę dla publicznego potwierdzenia (i udowodnienia) ile jednostek danego aktywa (kryptowaluty) jest przypisane danemu użytkownikowi wykorzystującemu unikalny adres w sieci (niekoniecznie zidentyfikowany danymi osobowymi). W ten sposób uczestnicy danej transakcji nie mogą się jej wyprzeć, gdyż zarówno obecna jak i poprzednie transakcje są widoczne publicznie w postaci zabezpieczonych kryptograficznie ogniw w danym łańcuchu danych. Zmiana ogniwa wymagałaby zmiany wszystkich zapisów w sieci o bloku danej transakcji, jak i w blokach wcześniejszych transakcjach, w ramach węzłów rozsianych w całej sieci. W innym przypadku nie ma możliwości wyliczenia skrótu, a więc autoryzacji nowej transakcji.
Otwarty i kryptograficzny charakter blockchain pozwala uwierzytelniać transakcje w sposób zdecentralizowany podważając sens funkcjonowania pośredników. Blockchain ma niezaprzeczalne korzyści w zakresie bezpieczeństwa transakcji. Ataki hakerskie są zazwyczaj wymierzone w dane przechowane w bazach scentralizowanych pośredników, pełniących rolę instytucji zaufania publicznego (takich jak banki). W przypadku blockchain dla manipulacji danych wymagana jest równoczesna zmiana zapisów we wszystkich węzłach sieci, co ze względu na ich liczbę liczoną w milionach i niezbędną szybkość realizacji takiej manipulacji aktualnie pozostaje poza możliwościami mocy procesorów (sytuacja może się zmienić w przypadku urzeczywistnienia koncepcji komputerów kwantowych).
Dzięki szybkiemu uwierzytelnieniu transferowanych aktywów, blockchain ma potencjał radykalnego obniżenia kosztów transakcyjnych w dobie społeczeństwa informacyjnego, przy zagwarantowaniu natychmiastowego uwierzytelniania praw własności. Gwarantem bezpieczeństwa jest aktualne, pełne i rozproszone zabezpieczenie kryptograficzne, a nie stabilność pośrednika i jakość zabezpieczania przechowanych przez niego danych zlokalizowanych w określonym rejestrze danych.
Zastosowanie blockchain przekracza obrót kryptowalutami czy przekazów pieniężnych niezależne od lokalizacji stron na całym świecie, lecz obejmuje również:
- handel online aktywami finansowymi na całym świecie na rynku długu, akcji i kontraktów terminowych,
- systemy zdalnego głosowania w wyborach i referendach organizowanych przez władze państwowe i samorządowe,
- zdalne zawieranie umów i pozyskiwanie praw majątkowych – od plików muzycznych przez kontrakty handlowe, aż po rejestry nieruchomości w cyfrowych księgach wieczystych,
- utrzymywanie indywidualnych rekordów danych – w systemie zdrowotnym, emerytalnym, rejestrach publicznych i samorządowych.