Przybliżamy system oraz sesje Elixir.
Jak upewnić się, kiedy nasz przelew dojdzie do odbiorcy? Jakie są godziny księgowania przelewów w banku? Czy przelewy wychodzące są księgowane w tym samym czasie co przelewy przychodzące? Jak często spotkaliśmy się z sytuacją, że do jednego banku pieniądze przychodzą po paru godzinach, a innego dopiero kolejnego dnia? Na te pytania odpowiemy, opisując system oraz sesje Elixir.
Czas to pieniądz, który aby był pomnażany, musi pracować. Dlatego też istotnym jest taki system rozliczeń międzybankowych, jaki pozwoli na zminimalizowanie oczekiwania na przelewy między różnymi bankami. Jak wiemy, przelewy wewnątrz jednego banku następują obecnie w czasie rzeczywistym. Kłopot pojawia się, kiedy wykonujemy przelewy wychodzące lub czekamy na przelewy przychodzące z konta w innych niż nasz bank. Odpowiedzią na rozterki klientów banków stał się system Elixir.
Bankowa sieć wymiany danych – Elixir
Wspomniany Elixir, czyli elektroniczny system rozliczeń międzybankowych, powstał w 1994 roku jako następca systemu SYBIR, opierającego się na papierowych dyspozycjach przelewów, które musiały być rozwiezione do każdego banku, gdzie dopiero były sortowane. Brak efektywności systemu SYBIR wymusił na Krajowej Izbie Rozliczeniowej – operatorze systemu – wypracowanie innej metody transakcji międzybankowych. W ten sposób powstał system elektroniczny, który od 1994 roku jest stosowany przez wszystkie banki w Polsce. Elixir zbudowany jest na podstawie sieci utworzonej między bankami i utrzymywany jest przez Krajową Izbę Rozliczeniową. Działanie systemu polega na wymianie informacji między bankami dotyczących przelewów wychodzących i przychodzących. Wymiana informacji między bankami odbywa się trzy razy dziennie, w dni robocze. Krajowa Izba Rozliczeniowa na samym początku działania systemu, wyznaczając w jakich godzinach mają następować sesje Elixir, określiła szczegółowe godziny księgowania przelewów, jednak banki nie muszą ściśle stosować się do wytycznych Izby. Stąd najczęstsze, irytujące „opóźnienia”, jeśli chodzi o księgowanie przelewów.
System nie jest doskonały. W jego ramach przelewy przychodzące i wychodzące księgowane są w ciągu kilku godzin, ale, jak wspomnieliśmy, jedynie w dni robocze, co może znacząco skomplikować życie. W związku z tym, Krajowa Izba Rozliczeniowa opracowała ulepszony system Express Elixir, który pozwala na księgowanie przelewów w ciągu kilku sekund i działa on 365 dni w roku przez 24 godziny na dobę.
Sesje Elixir w praktyce
Podstawowym elementem systemu jest rozbicie księgowania na tak zwane sesje Elixir. Zarówno dla przelewów wychodzących, jak i przelewów przychodzących ustalono 3 sesje Elixir dziennie. W największym uproszczeniu system działa następująco:
- Zlecenie przelewu;
- Przekazanie informacji o zleceniu do systemu Elixir przez bank nadawcy (przelew wychodzący);
- Przyjęcie informacji o przelewie przez bank odbiorcy (przelew przychodzący);
- Księgowanie środków.
Podstawowe godziny sesji to: 9:30, 13:30 i 16:00, ale jak już wspomniano, banki mają dowolność w określaniu godzin przyjmowania i wysyłania przelewów. Powyższe godziny są jedynie obligatoryjne dla rozliczeń międzybankowych. Z tego też powodu warto zapoznać się z godzinami sesji w banku, w którym posiadamy konto, szczególnie gdy w grę wchodzą przelewy, jakie muszą trafić na konto odbiorcy w określonym czasie.
Jak w praktyce wyglądają sesje Elixir?
Założenie jest bardzo proste (przyjmując podstawowe godziny sesji). Jeżeli złożymy dyspozycję przelewu w banku, powiedzmy o godzinie 10 rano, nasz przelew zostanie przekazany w sesji o godzinie 13.30. Jeżeli dyspozycja zostanie złożona po 13.30, nasz przelew powinien „wyjść” z banku w trzeciej sesji o godzinie 16. I analogicznie, złożenie dyspozycji przelewu po godzinie 16, spowoduje, że nasz przelew zostanie wysłany następnego dnia o godzinie 9.30. Nie należy przez to rozumieć, że przelewy zostaną zaksięgowane w tych godzinach. Godziny sesji oznaczają jedynie przekazanie informacji do systemu. Samo księgowanie następuje nieznacznie później, jednak najczęściej proces księgowania nie przekracza 90 minut.
Każdy bank ma obowiązek poinformować swoich klientów, w jakich godzinach wykonywane są sesje Elixir. Informacje na ten temat można znaleźć na stronach internetowych banków, lub wystarczy udać się do najbliższej placówki banku.
Ewolucja systemu Elixir
Wspomniano już wcześniej o wprowadzeniu systemu Express Elixir, czyli możliwości przekazania środków na inne konto w ciągu dosłownie sekund. W 2005 roku wprowadzono również udogodnienie dla klientów rozliczających się w walucie Euro, co nie było do tej pory dostępne i powodowało, że czas oczekiwania na przelew mógł wynosić nawet kilka dni. Wprowadzenie systemu Euro Elixir znacznie ułatwiło prowadzenie działalności gospodarczej opartej na współpracy z kontrahentami z zagranicy. Wprowadzono również system rozliczeń Paybynet, czyli system płatności internetowych.
