W świecie finansów i bankowości wprost roi się od pojęć, które niełatwo zrozumieć, a mogą mieć wpływ na nasze oszczędności. Jak poruszać się w tym terminologicznym gąszczu?
Wcale nie musi się to wiązać z pracą w finansach, ale po prostu – z potrzebą korzystania z produktów finansowych. Takich jak kredyt bądź lokata. Każda wizyta w instytucji finansowej i chęć zawarcia umowy to konfrontacja z szeregiem pojęć niezrozumiałych bądź niejasnych dla „zwykłego Kowalskiego”. Jak uniknąć kłopotów niefortunnie interpretując pojęcia bądź przeoczając istotny akapit w umowie? Rzucamy koło ratunkowe. Oto podstawowe zwroty i hasła z prostym ich wyjaśnieniem. Zanim zdecydujesz się na np. na lokatę – chcąc bezpiecznie oszczędzać – warto przeczytać.
Pożyczka czy kredyt? To - wbrew pozorom i niezależnie od potocznie zamiennego używanie obu pojęć - nie to samo. Otóż stroną umowy kredytu może być wyłącznie bank (jako udzielający), a przedmiotem umowy wyłącznie środki pieniężne. Przepisy dotyczące kredytu reguluje ustawa Prawo bankowe. Zatem, jeśli kredyt to wyłącznie w banku, a umowa może dotyczyć tylko pieniędzy. Z kolei stroną umowy o pożyczkę może być każda inna firma (np. finansowa nie będąca bankiem), jak i osoba fizyczna. Pożyczki udziela się na postawie Kodeksu cywilnego (tzn. wszystkie kwestie w umowie muszą być zgodne z tym Kodeksem, a jeśli nie są w umowie uregulowane, to obowiązują nas wprost przepisy właśnie Kodeksu cywilnego).
Pożyczenie a użyczenie. Pożyczenie czegoś (np. pieniędzy) jest odpłatne, więc wiąże się z dodatkowymi kosztami. Użyczenie jest zawsze bezpłatne (nie wolno z tego tytułu pobierać jakiejkolwiek opłaty czy uzyskiwać korzyści).
Umowa ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (UFK) – to rozwiązanie, które łączy w sobie funkcję ubezpieczenia oraz funkcję inwestycyjną. Klient decydując się na taki produkt, opłaca składkę, która daje mu ochronę ubezpieczeniową na wypadek śmierci lub dożycia, a część środków lokowana jest w ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy, dzięki czemu środki te i mogą zostać pomnożone. Konstrukcja umowy ubezpieczenia na życie z UFK jest na ogół elastyczna, dzięki czemu ubezpieczający może mieć realny wpływ nie tylko na maksymalną wysokość alokowanych przez siebie środków, lecz również na sposób zarządzania i poziom akceptowalnego ryzyka inwestycyjnego.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). To fundusz, na który składają się banki. Środki tu zgromadzone służą zabezpieczeniu interesów klientów banków. Jeśli więc założysz lokatę w banku, który upadnie – BFG zwróci ci środki z własnych zasobów (wysokość gwarancji jest jednak ograniczona).
Stopa procentowa. To, mówiąc najprościej, cena, za którą bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym, lub po jakiej sprzedaje papiery wartościowe. Zatem od ich wysokości zależy też cena produktu bankowego – np. oprocentowanie kredytu (koszt, który ponosi klient).
Inflacja. To średnia (wyrażona w procentach) wzrostu cen na rynku, na danym obszarze (np. w Polsce), dotyczy poziomu cen wszystkich dostępnych produktów i usług w danym okresie.
Oprocentowanie kredytu. Najprościej – koszt z którym wiąże się wzięcie kredytu (ujęty jako odsetek wysokości kredytu); to koszt, który poniesiemy spłacając kredyt (w ratach).
RSSO czyli Realna Roczna Stopa Oprocentowania – to wskaźnik obejmujący oprocentowanie kredytu i inne, dodatkowe koszty. Na RSSO składa się: oprocentowanie nominalne, prowizja (dodatkowy koszt na rzecz banku), ubezpieczenie kredytu oraz wycena i koszt sporządzenia (tylko w przypadku kredytów i pożyczek hipotecznych).
Oprocentowanie lokaty. Najprościej rzecz ujmując, to wielkość zysku, jaki nam przypadnie dzięki lokacie. Jeśli 6-miesięczna lokata oprocentowana jest na 3 proc., oznacza to ni mniej, ni więcej, że po pół roku z ulokowanych w banku tysiąca złotych, możemy liczyć na 30 zł zysku.
Osoba fizyczna a osoba prawna. Osoba fizyczna to człowiek, który np. zaciąga zobowiązania. Każdy, kto legitymuje się dokumentem tożsamości i ma własny nr PESEL. Osoba prawna to mówiąc najkrócej – firma (podmiot działający na rynku, o którym mówi się, że ma osobowość prawną). Może mieć różną formę, np. spółki cywilnej albo spółki akcyjnej.
Spread – czyli różnica pomiędzy kursem kupna a kursem sprzedaży danej pary walut w banku. Szczególnie ważne przypadku kredytów zaciąganych w innych walutach niż złoty.
Narodowy Bank Polski (NBP). Inaczej: bank centralny. Do niego należy ustalanie stóp procentowych. NBP jest też oficjalnie – w imieniu państwa – emitentem środków płatniczych, czyli pieniędzy.
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Jest organem, do którego należy nadzór nad rynkiem finansowym i emerytalnym w Polsce, czyli w praktyce – nad działaniem giełdy, banków, spółdzielni finansowych, a także firmami z rynku emerytalnego i ubezpieczeniowego.
Każdy kontakt z bankiem czy inną instytucją finansową to konieczność zmierzenia się z fachowym językiem. Ale dzięki przyswojeniu najważniejszych z pojęć, znacznie łatwiej poruszać się w tym gąszczu trudnych słówek. Na koniec – warto pamiętać, że każdą umowę przed jej podpisaniem można zabrać ze sobą, do domu, i na spokojnie przejrzeć. Co więcej, prawo zezwala na rezygnację z produktu finansowego, rozwiązując w przewidzianym terminie, umowę.
